Warm bath, cold beer
Searching for a souvenir that reflects our time in Suriname best – a Parbo beercap, I hear a familiar voice on my left. I look up and see, from a 4wd that is hopelessly stuck in the busy traffic of Paramaribo, a cheerful smiling and waving Alberto. In addition to being a self-made biologist, anthropologist, political scientist and linguist, Alberto is also the manager of Isadou, a holiday paradise on the Upper Suriname River. How nice to see him again!
A week earlier we’re sitting on the steps of Isadou Island, together with Steve and Helena. While Steve and Laurens make childish, but oh so funny, jokes (I must be in love), a parrot flies over. It lands on the tree right next to us. Moments later, a toucan lands, and then another, and another! Helena and I spontaneously become enthusiastic birdwatchers. We leave the joking of our men for what they are and watch, breathless – and occasionally producing a small excited sound – at the colorful birds.
At Isadou our self-made man Alberto teaches us to see and listen sharply. He teaches us how the communication tree can save lives, which palm tree provides the best material for the traditionally built houses, which plants can be used for tea, which are toxic and which have a potential to increase potency. His sharp eye shows us tiny frogs and chameleons. He points out spiders as small as a pinhead – and some as large as your hand. He shows us caymans, ibises, parrots and squirrel monkeys. He takes us to the Maroon village of Jaw Jaw, talks about the political situation in Suriname and lets us enjoy the Surinamese food culture. He teaches us that the word “bè” within his Maroon tribe has six different meanings, depending on intonation. Good example of complexity. With my murmuring dialect, that would definitely go wrong. His village would be in a permanent state of alarm due to imminent danger, while I was only asking for a loaf of bread. So I stick to the three unambiguous (and also self-made) words that we learn from him and that we will use for weeks, months, maybe years: Hammocking, Sulating and Parborating. That deserves explanation.
Hammocking can be guessed. Laying in your hammock after a day of work, or just, because it’s possible. Hammocking, that’s what they do well here. Just about every house has a beautiful hammock, often filled with a relaxed-looking Surinamese. “No spang” people. Nice. We participate in this tradition – very relaxed.
Sulating is just as relaxed. The sula is a rapid in the river. And for the Maroons who live along the river it is an important place. It supplies them with clean water, clean laundry and fresh fish. Moreover, it is a place to play, hang out and bathe. So to sulate. We think it is an excellent way to spend time, sulating in one of the whirlpools of the sula, and Hammocking at our temporary house on Isadou afterwards.
Consuming a cold Parbo in good company, Parborating, is, I must shamefully confess, our number one activity in Suriname. Doesn’t sound very culturally relevant, but is nice. Although, in terms of cultural accountability; wherever you look, the Parbo logo is never far away. Parbo is pretty much the national symbol. They could just as well replace the Surinamese flag with a Parbo beer mat, says Laurens. Parborating is very big in Suriname and because we don’t want to be spoilers, we join the game. The River Breeze in Domburg is – nine times out of ten – the scene of the crime. The restaurant serves as a living room for sailors and as a pub for the Dutch who have lived here for years. The regulars welcome us to their table where djogos (liter bottles Parbo) are shared as among brethren. While Parborating, people talk, work, gossip, laugh, cry, sing and dance.
Suriname is like taking a warm bath, with a cold Parbobeer on the side.
De eerste week huren we dit brommertje. Het past net…
Stap 2: toeristenvisum aangevraagd. We kunnen weer verder op de brom,
Aan het wachten tot de militaire politie een stempel in onze paspoorten plettert, nadat we de boot hebben ingeklaard bij de Maritieme Autoriteit Suriname en een toeristenkaart hebben aangevraagd bij buitenlandse zaken.
Aan de stamtafel van River Breeze wordt gewerkt, gekletst en geparboreerd.
Heel veel gelukkiger kun je Laurens niet krijgen. Met Michiel en Steve (al parborerend) muziek maken op een woensdagavond, op je slippertjes.
In de bus naar Paramaribo voor ons rijtoestemmingsbewijs.
De centrale markt in Paramaribo.
Op de centrale markt koop je geen producten, maar ingredienten voor een heerlijk gerecht. De verkopers geven je de recepten al kletsend bij.
De saoto-soep is ons favoriete gerecht. Jeremiah leert het ons later zelf maken.
De dames van de Warung in de centrale markt. De saoto-soep en sateh is verslavend lekker.
Onderweg naar Aad, Frans en Jeremiah voor een saoto-soeplunch bij hen thuis. Bereid door Jeremiah en Laurens in de mancave.
De gasflessen moeten gevuld. Deze aardige manier doet dat in een piep en een zucht. Het opstellen van de opdrachtbon, de bevestigingsbon en de factuur duurt een stuk langer.
Tropische vruchten! De ramboetan (rode stekels, lijkt op lychee) ken ik uit Azie en is mijn favoriet. Laurens verkiest de pompelmoes.
Zo liggen we er bij op een vroege morgen op de Surinamrivier. Met dank aan Bart.
Zo liggen we er bij op een vroege morgen op de Surinamrivier. Met dank aan Bart.
Zo liggen we er bij op een vroege morgen op de Surinamrivier. Met dank aan Bart.
De zandschepen varen, gebruik maken van de stroming, de Surinamerivier op en af. Als het tij keert gaat het bootje voor anker door de graafarm in de bossen te graven. Creatief.
Op bijbootsafari. Aapjes en toekans spotten.
Al dobberend op de Surinamerivier in ons bijbootje komt deze man voorbij. “Op zoek naar een mooi plaatje?”, vraagt hij. Gelukt.
Met Steve, Helena, Michiel en Arianne vieren we Holi Phagwa in Paramaribo.
Holi Phagwa!
Lol met Steve nadat ik hem een roze coupe bezorgd heb. De volgende dag is het naar mijn tevredenheid nog zichtbaar.
Holi Phagwa op het onafhankelijkheidsplein in Paramaribo.
Holi Phagwa, een hindoestaans feest, wordt door alle bevolkingsgroepen, op hun eigen manier, gevierd. Aan de waterkant in Paramaribo stuiten we op een ontroerende muzieksessie van een groep creolen.
Op bedrijfsbezoek bij de visfabriek van Gerben en zijn vader en oom.
Op werkbezoek bij de visfabriek van Gerben en zijn vader en oom.
Gerben weet het bedrijfsbezoek extra leuk te maken met deze outfits.
De entree van plantage Laarwijk.
Met Cynthia op plantage Laarwijk, aan de overkant van Domburg.
Soms is het een beetje klauteren om van je bijbootje aan de kant, of andersom, te komen.
Met Cynthia stilletjes peddelen door een kreekje, in de hoop om op haar laatste dag nog een aapje te spotten.
Met Jeremiah op pad in Paramaribo.
Om bij het natuurpark Brownsberg te komen hebben we een 4wd nodig. Lekker baggeren door de modder.
Even een stop onderweg naar Brownsberg.
Uitzicht over het Brokopondomeer vanaf Brownsberg. Het meer werd aangelegd om de bauxietenindustrie in Suriname van energie te voorzien. Tientallen Marrondorpen in het gebied moesten een ander heenkomen zoeken. De bauxietindustrie kwam niet van de grond.
Hagedis op Brownsberg.
De waterkant bij Atjoni; de laatste plek aan de BovenSurinamerivier die nog per auto te bereiken is. Vanaf hier kunnen we alleen nog met de korjalen verder.
Steve, Alberto en Helena. Klaar om naar Isadou te gaan.
Met Steve en Helena in een korjaal over de BovenSurinamerivier. De korjaal wordt gemaakt door een boomstam uit te hollen en met behulp van vuur in vorm te brengen. Kopen? 15.000 euro. Een godsvermogen in Suriname.
De rivier is een belangrijke bron van leven voor de Marrons.
De korjalen worden behendig bestuurd door de bootsmannen. De sula’s en vele (onzichtbare) rotsen maken het voor de passagiers een spannend ritje.
De ballast (de passagiers) wordt bij de sula aan de kant gezet. Aan het eind van het droge seizoen is de sula bijna droog gevallen.
Gebiologeerd staan we te luisteren naar Alberto.
Sta je op het punt van bevallen en mochten de weeen niet doorzetten: een theetje van deze plant doet wonderen. Dat je het weet.
Zoek de kameleon!
Vogelspinnen zo groot als je hand. Het resultaat van de spinnentocht met Alberto op Isadou.
Alberto op de boom die werkelijk totaal zinloos is. Het hout brandt slecht, het kan niet als bouwmateriaal gebruikt worden en het heeft ook geen geneeskrachtige werking. Mooi is hij wel.
Nog al zo’n mooi exemplaar. Geen idee meer wat het is.
Mijn eigen whirlpool in de sula!
Suleren met Steve en Helena op Isadou. Ondertussen trotseren achter ons de bootsmannen de sula met hun korjalen en vliegen de papegaaien over.
Hangmatteren met uitzicht op de sula. Beter wordt het niet.
Hangmatteren bij ons huisje op Isadou.
Aan het werk in de River Breeze.
Woensdagavond: muziekavond in de River Breeze. Bart en Jenneke begeleiden als professionals het enthousiaste spel van het legertje gitaristen.
Yes, we do!
Crispy worst, waarom ook niet. Kan ons het schelen.
Houdt het dan nooit op? Voedsel inslaan, en dat vervolgens weg zien te stouwen in ons bootje, houdt ons continu bezig.
Parbobier mag niet aan onze boodschappen ontbreken.
Hoe moeilijk kan het zijn? Laurens knipt als volleerd kapper mijn haar met een hobbyschaartje.
Met Michiel aan de klus om een windvanger voor de Joy te maken.
Een relaxed middag zeilen na een paar dagen met Michiel en Arianne (Joy) op de Commewijnerivier. De Joy op de achtergrond.
Onze laatste dag in Suriname. Verwachtingsvol wacht ik op onze laatste saoto-soep bij de Warung in de centrale markt in Paramaribo.